شمارش معکوس سیاسی
در بحبوحهای که تنها ۳۰ روز برای یافتن راهحلی دیپلماتیک باقی مانده، آینده پرونده هستهای ایران در نقطهای تعیینکننده قرار گرفته است. فعالسازی «مکانیسم ماشه» از سوی سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) نهتنها سایه بازگشت خودکار تحریمهای سازمان ملل را بر سر تهران گسترده، بلکه دیپلماسی هستهای را نیز به آستانه فروپاشی کشانده است.
در بحبوحهای که تنها ۳۰ روز برای یافتن راهحلی دیپلماتیک باقی مانده، آینده پرونده هستهای ایران در نقطهای تعیینکننده قرار گرفته است. فعالسازی «مکانیسم ماشه» از سوی سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) نهتنها سایه بازگشت خودکار تحریمهای سازمان ملل را بر سر تهران گسترده، بلکه دیپلماسی هستهای را نیز به آستانه فروپاشی کشانده است. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در پی برجام تصویب شد، دقیقترین سازوکارهای نظارت و ضمانت اجرای توافق را در خود جای داده بود، اما حالا همان مکانیسم در حال تبدیلشدن به ابزاری برای مرگ توافقی است که زمانی نقطه امید جامعه بینالملل به کاهش تنشهای خاورمیانه به شمار میرفت.
در این فضای ملتهب، تحلیلگران برجستهای همچون رابرت آینهورن، دیپلمات و مذاکرهکننده پیشین هستهای آمریکا، و کِلسی داونپورت، مدیر سیاست منع گسترش در «انجمن کنترل تسلیحات»، دو روایت متفاوت، اما مکمل از مسیر پیشرو ارائه کردهاند. آینهورن معتقد است اصرار واشنگتن بر «غنیسازی صفر» هیچگاه واقعبینانه نبوده و تنها راهحل پایدار، پذیرش یک سطح محدود و تحت نظارت از غنیسازی در ایران است. او تأکید میکند که بازرسیهای سختتر و تعطیلی برخی سایتها، میتواند این واقعیت را برای غرب قابل تحمل کند. در مقابل، داونپورت هشدار میدهد که تمرکز صرف بر فشار، بدون گشودن روزنهای برای دیپلماسی، تهران را به سمت تصمیمات بازگشتناپذیر سوق خواهد داد؛ از جمله خروج از پیمان NPT. مذاکرهکننده ارشد سابق آمریکا میگوید که «مکانیسم ماشه، اگرچه بهعنوان ابزار فشار طراحی شده، اما تنها زمانی کارآمد خواهد بود که با یک «پیشنهاد موقت اعتمادساز» همراه شود».